Gmina Księżpol położona jest w południowej części powiatu biłgorajskiego na terenie Płaskowyżu Tarnogrodzkiego i równiny Biłgorajskiej w makroregionie Kotliny Sandomierskiej. Powierzchnia gminy wynosi 142,4 km².

Użytki rolne stanowią ok. 70% powierzchni gminy, lasy ok. 23% a pozostałe tereny ok. 7%. Krajobrazem naturalnym gminy jest falista równina, w obrębie której dominują gleby bielicowe i rdzawe, w pokrywie roślinnej – bory sosnowe, mieszane i grądy, zaś dla hydrosfery najbardziej charakterystyczna jest rzadka sieć wód powierzchniowych i zróżnicowana głębokość wód gruntowych.

Przez teren gminy przepływają rzeki: Tanew i Złota Nitka (dopływ Tanwi). Tanew jest jedną z nielicznych rzek płynących nieuregulowanym korytem. W wojewódzkim systemie ekologicznym dolina Tanwi stanowi ponadregionalny korytarz ekologiczny, zapewniający łączność przyrodniczo – przestrzenną pomiędzy leśno – torfowiskowym węzłem kologicznym Puszczy Solskiej, a doliną Sanu, uznawaną za korytarz ekologiczny o znaczeniu międzynarodowym. W projekcie Sieci Ekologicznej NATURA 2000 rejon doliny Tanwi uznawany jest za tzw. ostoję ptasią oraz ostoję siedliskową.

Gmina podzielona jest na 17 sołectw. Zamieszkuje ją 6886 osób w obrębie 24 miejscowości. Gęstość zaludnienia wynosi 49 osób na km2 (średnia dla powiatu biłgorajskiego 62).

Sieć drogową gminy Księżpol tworzy: 12 km dróg wojewódzkich, 52 km dróg powiatowych (w tym utwardzone 49 km), 34 km dróg gminnych (w tym utwardzone 25 km). Spośród dróg tych największe znaczenie posiada przebiegająca południkowo przez obszar gminy droga wojewódzka nr 835 zapewniająca połączenie w kierunku północnym z Biłgorajem, a w południowym z Przemyślem.

Gmina ma charakter rolniczo-leśny. Rolnictwo jest podstawowym źródłem utrzymania jej mieszkańców. W roku 2012 w gminie funkcjonowało 431 podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON (17 sektor publiczny, 414 sektor prywatny). Z liczby tej przeważającą większość stanowią firmy najmniejsze zatrudniające do 9 pracowników (ok. 95%).

Bazę noclegową w gminie tworzą obiekty agroturystyczne i pensjonaty. Z uwagi na malowniczość krajobrazu, lesistość i ciszę na terenie gminy, zwłaszcza w dolinie rzeki Tanew w Markowiczach, Telekałach, Starych Królach lokowana jest zabudowa rekreacyjno-letniskowa. Występują tu także szlaki turystyczne.

Główne obszary o najwyższych walorach przyrodniczych i krajobrazowych zlokalizowane w gminie to:

Najcenniejsze obiekty środowiska kulturowego zlokalizowane na terenie gminy to: