Upowszechnienie podejścia funkcjonalnego
w planowaniu przestrzennym
poprzez określenie granic i kierunków rozwoju
obszaru funkcjonalnego Miasta Biłgoraj
 
 
 
 
Miejski Obszar Funkcjonalny Biłgoraja
Miejski Obszar Funkcjonalny Biłgoraja składa się z trzech gmin:
  1. Miasta Biłgoraj będącego rdzeniem obszaru funkcjonalnego,
  2. Gminy Biłgoraj,
  3. Gminy Księżpol.
Powierzchnia wyodrębnionego Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Biłgoraja wynosi 424,7 km2, co stanowi 25,3 % powierzchni całego powiatu biłgorajskiego. Obszar zamieszkały jest przez ok. 46 300 osób (44,7% ludności powiatu), natomiast gęstość zaludnienia wynosi 109 osób na km2 (średnia dla powiatu 62 osób na km2).
 
Biorąc pod uwagę skalę ośrodka oraz lokalne uwarunkowania przyjęto autorską metodę delimitacji Miejskiego Obszaru Fukcjonalnego Biłgoraja, która jednakże w pewien sposób bazuje na rozwiązaniach proponowanych w publikacji Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju wydanej w lutym 2013 roku pn.: „Kryteria delimitacji miejskich obszarów funkcjonalnych ośrodków wojewódzkich" autorstwa prof. Śleszyńskiego.

Delimitacja - etap I

Celem wstępnej delimitacji Obszaru Funkcjonalnego Miasta Biłgoraj było wyodrębnienie możliwie jednorodnego i spójnego obszaru o wyraźnych powiązaniach funkcjonalnych i przestrzennych. Przyjęto, iż na tym etapie jednostką badawczą jest gmina.W skład grupy jednostek samorządu terytorialnego objętej analizą weszło 7 gmin: gmina miejska Biłgoraj, gmina wiejska Biłgoraj, gmina wiejska Księżpol, gmina wiejska Biszcza, gmina wiejska Tereszpol, gmina wiejska Aleksandrów, gmina miejsko-wiejska Frampol.

Przyjęto cztery następujące podstawowe kryteria delimitacji wraz z odpowiadającymi im podkryteriami:
  • kryterium społeczne
  1. gęstość zaludnienia
  2. odsetek ludności w wieku produkcyjnym
  3. budynki mieszkalne oddane do użytkowania
  • kryterium gospodarcze
  1. liczba podmiotów gospodarczych wpisanych do rejestru REGON
  2. dochody własne gmin
  3. wydatki majątkowe inwestycyjne gmin
  • kryterium infrastrukturalne
  1. odsetek ludność korzystającej z sieci gazowej
  2. odsetek ludność korzystającej z sieci kanalizacyjnej
  3. położenie gminy na przebiegu drogi wojewódzkiej nr 835
  4. położenie gminy na przebiegu drogi kolejowej
  • kryterium dostępności komunikacyjnej
  1. średni czas dojazdu w minutach do rdzenia obszaru - centrum miasta Biłgoraj
W analizie delimitacyjnej kierowano się także następującymi kryteriami:
  • kryterium bezpośredniego sąsiedztwa – w skład obszaru funkcjonalnego wchodzić będą gminy bezpośrednio sąsiadujące z rdzeniem miejskim, 
  • kryterium ciągłości i zwartości przestrzennej – skala oraz stopień powiązań funkcjonalno-przestrzennych w wyznaczonym obszarze powinna pozwolić wyodrębnić możliwie racjonalną i efektywną strukturę przestrzenną (uporządkowany układ przestrzenny, optymalna gęstość zabudowy, możliwość wyposażenia obszaru w pełne systemy infrastruktury technicznej i społecznej w takiej formie, aby zapobiec nadmiernym wydatkom związanym z ich realizacją itd.).
Biorąc pod uwagę powyższe kryteria delimitacyjne wyodrębniono Miejski Obszar Funkcjonalny Biłgoraj składający się z następujących jednostek samorządu terytorialnego: gmina miejska Biłgoraj, gmina wiejska Biłgoraj oraz gmina wiejska Księżpol.

Delimitacja - etap II

Biorąc pod uwagę znaczne zróżnicowanie wewnątrzobszarowe gmin wchodzących w skład zdelimitowanego Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Biłgoraja konieczne było sporządzenie pogłębionej delimitacji obszaru mającej na celu wyodrębnienie przestrzenne głównych węzłów i pasm rozwojowych, a więc rzeczywistych motorów napędowych obszaru. Przyjęto, iż prace delimitacyjne przebiegały w trzech następujących etapach:
  1. Analiza uwarunkowań przestrzennych wynikających ze stanu istniejącego,
  2. Analiza uwarunkowań formalnych wynikających z ustaleń polityki przestrzennej poszczególnych gmin, zawartych w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin,
  3. Delimitacja obszaru - w oparciu o analizę dwóch poprzednich punktów, wyodrębnione zostały kluczowe elementy przestrzeni, odpowiedzialne za rozwój społeczno-gospodarczy całego Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Biłgoraja. Ze względu na wysokie walory środowiska przyrodniczego i kulturowego obszaru, a także sąsiedztwo terenów o najwyższym potencjale dla rozwoju funkcji turystycznej w delimitacji, oddzielnie wydzielona została sfera turystyczna. Ponadto wyodrębnione zostały główne kierunki powiązań z terenami sąsiednimi, a także ośrodki i pasma rozwojowe zlokalizowane poza MOF Biłgoraj, ale w istotnym stopniu z nim powiązane.
Zarówno skala jak i zakres opracowania powoduje, że granice zdelimitowanych obszarów mają charakter schematyczny i stanowią punkt wyjścia dla dalszych etapów prac planistyczno – strategicznych. Kategoryzacja poszczególnych przestrzeni ma na celu podkreślenie ich szczególnego znaczenia dla MOF Biłgoraj i nie odnosi się co do sposobu użytkowania. 
 
 
Galeria zdjęć
 
 
 
 
 
 
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007 - 2013 oraz ze środków budżetu państwa przyznanych w ramach „Konkursu dotacji na działania wspierające jednostki samorządu terytorialnego  w zakresie planowania miejskich obszarów funkcjonalnych” ogłoszonego przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju
Loga
mapa strony wykonanie eball